با رسیدن بهار، زمین از خواب زمستانی بیدار می‌شود. اما بیدار کردن خاک فقط به‌معنای شخم زدن نیست. یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین کارهایی که هر کشاورز و باغداری باید در آغاز فصل انجام دهد، کوددهی ابتدایی یا کود پایه بهاره میباشد. این مرحله، مثل صبحانه برای گیاه‌هان میباشد؛ اگر درست انجام شود، رشد، مقاومت و عملکرد محصول در ادامه‌ی فصل تا حد زیادی تضمین می‌شود.
کوددهی اول فصل یعنی دادن مواد غذایی اصلی به خاک، درست در زمانی که گیاهان شروع به فعالیت می‌کنند. در این مرحله، گیاه‌هان به شدت به نیتروژن، فسفر، پتاسیم، و ریزمغذی‌هایی مثل روی و آهن نیاز دارند تا:
ریشه‌ها تقویت شوند.
جوانه‌زنی یکنواخت‌تر و سریع‌تر انجام شود.
رشد رویشی (برگ و ساقه) قدرت بگیرند.
مقاومت گیاه در برابر آفات، سرمازدگی و بیماری بالا رود.
اگر این مرحله درست انجام نشود، حتی با بهترین آبیاری یا شرایط جوی هم، گیاه دچار ضعف رشد، کم‌باری یا ریزش گل می‌شود.
چه زمانی کوددهی بهاره انجام شود بهتر است؟
بهترین زمان کوددهی بهاره، اوایل فصل و قبل از شروع رشد فعال گیاه است؛ معمولا اواخر اسفند تا نیمه فروردین، بسته به منطقه جغرافیایی.
در درختان میوه، این کار قبل از باز شدن جوانه‌ها یا همراه با تورم جوانه‌ها انجام می‌شود.
در زراعت‌ها (مثل گندم، جو، یونجه یا صیفی‌جات)، قبل از کاشت یا هنگام آماده‌سازی زمین بهترین زمان است.
نکته مهم این است که کود باید قبل از نیاز شدید گیاه داده شود، نه زمانی که گیاه دچار کمبود شده است!
چه نوع کودی در بهار استفاده کنیم؟
اینکه چه کودی استفاده شود، کاملاً بستگی به نوع گیاه، جنس خاک و شرایط اقلیمی دارد، اما در بیشتر موارد این کودها در ابتدای فصل استفاده می‌شوند:
1. کودهای ازته (نیتروژن‌دار)
مثل اوره یا سولفات آمونیوم. برای تحریک رشد سبزینه‌ای و افزایش حجم برگ‌ها بسیار ضروری است.
2. کودهای فسفره
مثل سوپرفسفات یا فسفات آمونیوم. برای تقویت ریشه‌زایی و تشکیل گل و میوه ضروری هست.
3. کودهای پتاسه
مثل سولفات پتاسیم. باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌ها، ضخیم شدن دیواره سلولی و بهبود کیفیت محصول می‌شوند.
4. ریز مغذی‌ها
مثل آهن، روی، منگنز یا بور که معمولاً به‌صورت کودهای محلول‌پاش یا همراه کود دامی داده می‌شوند.
5. کود دامی پوسیده
اگر در پاییز ریخته نشده است، در بهار هم می‌شود به مقدار کنترل‌شده‌ای از کود دامی پوسیده را استفاده کرد، مخصوصاً در باغات.
نحوه مصرف کود در ابتدای فصل
کوددهی فقط “ریختن کود” نیست. روش اجرا نقش زیادی در جذب مواد توسط گیاه دارد:
در درختان میوه، کود باید به شعاع سایه‌انداز درخت و در عمق ۱۵ تا ۳۰ سانت تو خاک کار گذاشته شود.
در زمین‌های زراعی، کود پایه باید با خاک مخلوط بشه و همراه با شخم یا دیسک در عمق مناسب قرار گیرد.
در کشت‌های ردیفی مثل گوجه، خیار یا بادمجان، کود می‌تونه به‌صورت نواری در کنار بذر یا نشا داده شود.
محلول‌پاشی برای ریزمغذی‌ها هم در مراحل ابتدایی رشد مفید است.
اشتباهات رایج در کوددهی بهاره
دادن کود ازته بیش از حد در شروع فصل → باعث رشد زیاد برگ و کاهش میوه‌دهی
استفاده نکردن از فسفر → ضعف در ریشه‌زایی و گل‌دهی
نادیده گرفتن ریزمغذی‌ها → برگ زرد، رشد ناقص و کم‌بار شدن گیاه
مصرف کود بدون آزمایش خاک → نتیجه غیرعلمی و گاهی مضر
پخش کود روی سطح خاک بدون اختلاط → کاهش جذب و افزایش تلفات
جمع‌بندی
کوددهی بهاره، یکی از پایه‌ای‌ترین و حساس‌ترین مراحل کشاورزی است. درست مثل یه پی‌ریزی دقیق برای یه ساختمان. اگر در زمان مناسب و با نوع کود درست انجام شود، شما در ادامه فصل هم با خیال راحت‌تری مدیریت می‌کنید، هم محصول بیشتر و باکیفیت‌تری برداشت می‌کنید.
