بیماری شانکر باکتریایی چیست؟

بیماری شانکر باکتریایی یکی از مهم‌ترین و مخرب‌ترین بیماری‌هایی است که درختان میوه هسته‌دار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این نوشتار، با علائم و روش‌های پیشگیری و کنترل این بیماری آشنا خواهید شد.

عامل شانکر باکتریایی:

باکتری Pseudomonas syringae pv. Syringae عامل اصلی شانکر باکتریایی در درختان میوه هسته‌دار است. این باکتری علاوه بر درختان میوه هسته‌دار، می‌تواند به سبزیجات، غلات، مرکبات و گیاهان زینتی نیز حمله کند.

این باکتری در بافت‌های آلوده، جوانه‌های ظاهراً سالم و سیستم آوندی گیاه، به ویژه در طول زمستان، به فعالیت خود ادامه می‌دهد. شیوع بیماری معمولاً با دوره‌های سرد و مرطوب همزمان با سرمازدگی بهاره رخ می‌دهد.

از عوامل موثر بر شیوع بیماری :

علاوه بر هوای سرد و مرطوب، عوامل دیگری نیز در بروز این بیماری نقش دارند:

• تنش کم آبی و گرما: نور خورشید و دمای بالا باعث تشدید بیماری، به‌ویژه در ناحیه غرب و جنوب تنه درختان، می‌شوند.
• پوسیدگی طوقه: آبیاری نامناسب و تجمع خاک اطراف طوقه درخت می‌تواند شرایط مناسب برای فعالیت باکتری را فراهم کند.

میزبان های بیماری

شانکر باکتریایی در بسیاری از درختان هسته‌دار مانند آلو، بادام، زردآلو، هلو و گیلاس شایع است و باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول و حتی مرگ درخت می‌شود.

بخش های آلوده گیاه :

بیماری شانکر باکتریایی ابتدا از بخش‌های پایین‌تر درخت و بافت‌های زخمی شروع شده و به مرور به سایر قسمت‌های گیاه از جمله پوست، ساقه، شاخه‌ها و در نهایت برگ‌ها و میوه‌ها سرایت می‌کند.

علائم بیماری شانکر باکتریایی:

1. ترشح صمغ: ظهور صمغ روی شاخه‌ها، تنه و گاهی میوه‌ها بعد از خواب زمستانی.
2. بوی ترشیدگی: در شانکرهای بدون صمغ، بوی ترشیدگی مشهود است.
3. خشک شدن جوانه‌ها
4. رگه‌های قهوه‌ای زیر پوست درخت
5. تیره شدن و فرورفتگی در قسمت‌های آلوده
6. زرد شدن و ریزش برگ‌ها
7. لکه‌های قهوه‌ای روی برگ یا میوه

روش های پیشگیری و کنترل بیماری شانکر باکتریایی:

پیشگیری

• انتخاب نهال سالم: از مراکز معتبر نهال‌های مقاوم به بیماری تهیه کنید.
• اصلاح خاک: پیش از کاشت، خاک را از نظر pH و ویژگی‌های فیزیکی اصلاح کنید.
• تغذیه مناسب: استفاده از کودهای جدید مانند فسفیت پتاسیم برای افزایش مقاومت گیاه.
• نظارت بر بهداشت باغ: حذف علف‌های هرز و سایر پوشش‌های اضافی.
• قرنطینه کردن بخش‌های آلوده: از نگه‌داشتن بخش‌های آلوده در باغ خودداری کنید.
• احداث بادشکن: برای جلوگیری از سرما و گرما، از بادشکن‌های طبیعی استفاده کنید.

 هرس

• هرس در هوای خشک: با ابزار استریل‌شده و در شرایط خشک، شاخه‌های آلوده را هرس کنید.
• هرس گلدار: درختان گلدار را در اوایل گلدهی هرس کنید تا برش‌های زخم‌شده سریع‌تر بهبود یابند.

مبارزه شیمیایی 

• استفاده از سموم مسی: سم‌پاشی دوره‌ای با کوپر کربوکسیلات بعد از برداشت محصول و قبل از تورم جوانه‌ها ضروری است.
• تراشیدن صمغ: قبل از محلول‌پاشی، صمغ‌ها باید به دقت تراشیده شوند.

سم پاشی دوره ایی با  

کوپر کربوکسیلات (150-200 گرم در 200 لیتر آب)

• پس از برداشت محصول
• پس از ریزش برگ‌ها
• قبل از تورم جوانه‌ها

 فسفیت مس

•  در طول فصل رشد به صورت آبکود

 معایب روش‌ های سنتی مبارزه با بیماری شانکر باکتریایی:

روش‌های سنتی مانند استفاده از قارچ‌کش‌های مسی با دز بالا می‌توانند پوست درخت را تخریب کرده و استرس زیادی به درخت وارد کنند. علاوه بر این، سموم معمولاً به بخش‌های عمیق شانکر نفوذ نمی‌کنند و عوامل بیماری‌زا ممکن است در داخل درخت باقی بمانند.

نکات پایانی

شانکر باکتریایی بیماری پیچیده‌ای است که به‌ویژه درختان هسته‌دار را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خسارت زیادی به باغ‌ها وارد می‌کند. درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با اقدامات پیشگیرانه و کنترل به‌موقع می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. بهتر است قبل از هرگونه اقدام سم‌پاشی با متخصصین مشورت کنید.

ما شرکت خدمات کشاورزی و باغبانی آرکاکاران  برای بهبود باغبات و کشاورزی شما عزیزان به معرفی انواع کودهای شیمیایی و ارگانیک کشاورزی و همچنین دوره های آموزش کشاورزی و باغبانی فراهم نموده ایم. امید است که با انجام مشاوره های باغبانی مجموعه آرکاکاران بیشترین ثمره را از اراضی خود بدست آورید.

آدرس سایت: arkakaran.com

نویسنده: مهندس احمدوند