آشنایی با تیوسولفات آمونیوم

تیوسولفات آمونیوم با نام انگلیسی (Ammonium thiosulfate )و فرمول (NH4)2S2O3 یک ترکیب معدنی است که بوی آمونیاک می‌دهد. آمونیوم تیوسولفات یکی از پرمصرف ترین کودهای ازت دار است که برای رشد محصولات زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. کود آمونیوم تیوسولفات (A.T.S) به شکل محلول ۵۸ تا ۶۰% کود بسیار مناسبی برای تامین همزمان گوگرد و نیتروژن گیاه است. این ماده کاربردهای متعددی در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، کود کشاورزی، اسخراج طلا، عکاسی، دفع زباله و … دارد. در ادامه این مقاله، به بررسی بیشتر این ماده، مزیت ها و همچنین کاربردهای آن می پردازیم.

مشخصات تیوسولفات آمونیوم:

تیوسولفات آمونیوم به شکل مایع است که بوی آمونیاک می‌دهد، این ماده که به راحتی در آب محلول می‌شود اما در استون قابلیت کمی برای حل شدن دارد و در اتانول و دی اتیل اتر نامحلول است. این محلول، از حیث تامین گوگرد بسیار مناسب است زیرا گوگرد آن خیلی بیشتر از کود آمونیوم سولفات است و به عنوان تثبیت کننده نیتروژن خاک نیز به کار می رود.

کاربردهای تیوسولفات آمونیوم:

• صنعت پزشکی: این ترکیب آلی به دلیل خاصیت ضد باکتری برای تولید واکسن (کزاز، دیفتری و…) به صورت محدود استفاده می شود.
• در صنایع غذایی خصوصا پخت نان از آمونیوم تیوسولفات به عنوان مخمر می توان استفاده نمود.
• صنعت کشاورزی: در این صنعت، خاصیت تثبیت کنندگی نیتروژن خاک، استفاده از آن به عنوان عامل برگ ریز یا برگ خشک کن و مقابله با آفات و حشرات را دارد.
• صنعت معادن: از این ماده در حضور مس به عنوان کاتالیزور برای حذف ناخالصی ها و کاهش زمان شستشو در طلا و نقره استفاده می‌کنند.
• صنعت نفت و پتروشیمی: اخیرا این ماده را برای تصفیه گاز دودکش از گوگرد به کار می برند.
• در تولید مدارهای چاپی تجهیزات الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
• صنعت عکاسی: برای ترمیم نگاتیوها، ثبوت فیلم و عکس استفاده می شود.
• این محصول دمای احتراق را کاهش می دهد از این رو می توان از آن برای کنترل شعله بهره گرفت.

کاربرد کود تیوسولفات آمونیوم در کشاورزی:

بیشترین مصرف این ماده در کشاورزی به عنوان کود است و می توان آن را بصورت آبکود در زمان قبل از کاشت و پیش از گلدهی در اختیار گیاهان قرار داد.

تیوسولفات آمونیوم، برای تمام محصولات کشاورزی به خصوص پسته، مرکبات، یونجه، ذرت، کلزا، پنبه، سیب زمینی، برنج و گندم مورد استفاده قرار گرفته و باعث بهبود کیفیت و رشد بهتر این محصولات می شود.

استفاده از تیو سولفات آمونیوم بصورت آبکود

مزایای استفاده از کود سولفات آمونیوم:

• تیوسولفات آمونیوم حاوی نیتروژن به فرم آمونیوم است که با صرف کمترین میزان انرژی توسط ریشه گیاه به سرعت جذب و مورد استفاده قرار می گیرد.
• با استفاده از سولفات آمونیوم به جای کود اوره می توان میزان تولید را در گیاهانی مثل برنج را افزایش داد. این کود بر خلاف کود اوره هدر رفت ازت کمتری در مزارع دارد.
• محلول تیوسولفات آمونیوم جهت فرآوری و پوسانیدن کود حیوانی (نقش قارچ کش، تغذیه کننده میکروارگانیسم ها و تنظیم کننده PH توده کود) کاربرد دارد.
• وجود گوگرد به شکل سولفات در این کود به همراه آمونیوم موجب کاهشpH خاک و تسهیل جذب سایر عناصر کم مصرف موجود در خاک از جمله آهن، روی، مس و منگنز می‌شود. از طرفی گوگرد موجود در این کود باعث بهبود کیفیت و افزایش برداشت محصول خواهد شد.
• این محصول جهت برطرف کردن شوری و بی کربنات نقش موثری دارد.
• می توان از این کود برای محصولات حساس به اوره مانند مرکبات، انگور و پسته استفاده کرد. تیوسولفات آمونیوم علاوه بر رفع زردی برگ های پیر که به علت کاهـش ازت خاک است، زردی برگ های جوان را نیز که در اثر کمبود گوگرد رخ می دهد، برطرف می کند.
• این کود همچنین به عنوان اسپری کمکی در کشاورزی برای حشره‌کش‌های محلول در آب، علف‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها استفاده می‌شود. یکی از پرکاربرترین مصارف آن در جلوگیری از رویش علف هرز گل جالیز است.

تیو سولفات آمونیوم  دشمن گل جالیز

• این ماده حداقل آب اتمسفریک موجود را جذب می نماید و همین امر موجب ذخیره سازی طولانی آن در خاک می شود.
• باید توجه داشت که در میان کودهای ازته دیگر تیوسولفات آمونیوم کمترین جذب آب را دارد که این ویژگی باعث کاهش کلوخ شدن آن و افزایش مدت زمان نگهداری آن در انبار می شود.

مکانیسم عملکرد تیوسولفات آمونیوم:

پس از افزودن کود آمونیوم تیوسولفات به خاک، ابتدا به آمونیاک و تترا سولفات تجزیه می گردد جذبS  موجود در آمونیوم تیوسولفات ممکن است چند هفته طول بکشد.

تغذیه محصولات کشاورزی با استفاده از تیوسولفات آمونیوم:

تیوسولفات آمونیوم را می توان جهت تغذیه انواع محصولات کشاورزی اعم از زراعی، گلخانه ای، درختان میوه و…. استفاده کرد.  نقش تغذیه ای این کود در بعضی محصولات کشاورزی بصورت زیر است:

تغذیه محصولات کشاورزی با کود تیوسولفات آمونیوم

برنج:

کوددهی برنج با تیوسولفات آمونیوم در مقایسه با اوره سبب افزایش نرخ برداشت برنج تا چندین برابر می شود. برخلاف اوره، تیوسولفات آمونیوم در برابر تبخیر مقاومت تر است و به ویژه گوگرد مورد نیاز گیاه را فراهم می کند.

پیاز:

پیاز به منبع بالایی از نیتروژن نیاز دارد که کود تیوسولفات آمونیوم می تواند منبع خوبی برای رشد این گیاه باشد. اولین کود دهی باید حدود سه هفته پس از کاشت باشد و پس از آن هر 2 تا 3 هفته یکبار کوددهی انجام شود.

سبزیجات:

سبزیجات نیز مانند محصولات دانه و علوفه ، برای فتوسنتز و تشکیل پروتئین به نیتروژن و گوگرد احتیاج دارند. در حقیقت، بسیاری از تولید کنندگان سبزیجات از کود تیوسولفات آمونیوم به عنوان بخشی از ترکیب کودهای اساسی خود استفاده می کنند.

سیب زمینی:

دو عامل مهم و کلیدی در پرورش سیب زمینی عبارتند از افزایش تعداد غده ها در واحد سطح، حفظ تاج برگ سبز و اندازه یا وزن غده است.

ریشه کم عمق سیب زمینی قادر به جذب نیتروژن از اعماق خاک نیست از این رو بهترین کود برای سیب زمینی کود تیوسولفات آمونیوم است. گیاه سیب زمینی در طول دو ماه اول زمانی که قسمت برگی گیاه به سرعت رشد می کند نیاز بالایی به نیتروژن دارد و از ماه دوم تا دو هفته قبل از برداشت، بوته ها به پتاسیم بیشتری نیاز دارند تا سیب زمینی های خوش فرم ایجاد کنند.

سویا:

تیوسولفات آمونیوم یکی از ترکیبات مهمی است که در پرورش گیاه سویا نقش به سزایی دارد. گیاهانی مانند سویا برای رشد نیاز به گوگرد فراوان دارند. گیاهی مانند یونجه نیز برای تولید اسید آمینه از سولفور استفاده می کنند.

گندم:

به صورت کلی گیاهان مقدار نیتروژن مورد نیاز خود را در اوایل رشد دریافت می کنند.گندم هایی که در پاییز و یا زمستان کشت می شوند، در اوایل بهار زنده شده و شروع به رشد می کنند، پس مناسب ترین زمان ممکن برای اضافه کردن کود نیتروژنه به گندم اوایل بهار است.

در فصل پاییز نباید از این کود و همچنین سایر کودهای نیتروژنی استفاده کرد؛ زیرا نیتروژن باعث تحریک رشد می شود و گیاه در فصل زمستان به خاطر دمای بالا دچار مشکل می شود.

نکات ایمنی هنگام استفاده از تیوسولفات آمونیوم:

اگرچه تیوسولفات آمونیوم سمیت خاصی برای انسان ندارد اما تماس آن با پوست و چشم ممکن است موجب تحریک، التهاب و سوزش آن قسمت ها و همچنین بلعیدن سهوی ممکن است باعث ایجاد تهوع و استفراغ و اسهال گردد.

در صورت تماس با این ماده چه اقداماتی لازم است؟

• تماس با چشم: در صورت تماس لازم است به مدت 15 دقیقه چشم را با آب زیاد شستشو دهید، پلک ها را نبندید تا آب اضافی از چشم خارج شود. در صورت بروز علائم تازه درخواست کمک پزشکی نمایید.
• تماس با پوست: شستشوی پوست با آب و جداسازی تجهیزات و لباس های آلوده توصیه می شود، در صورت بروز علائم قرمزی، سوزش و خارش پوست درخواست کمک پزشکی نمایید.
• بلعیدن: کافیست به مصدوم 2 تا 4 لیوان آب بنوشانید، در صورت هوشیاری می توانید مصدوم را تحریک به استفراغ نمایید.

• در صورت استنشاق، فورا محل را ترک کرده و هوای تازه تنفس کنید.
• هنگام کار با این ماده، از دستکش، لباس و عینک محافظ استفاده کنید.

کلام آخر:

کود تیوسولفات آمونیوم مایع که از انحلال محصول گفته شده در آب به دست می آید برای محصولاتی همچون ذرت و دانه های سویا که نیاز به عناصر گوگرد و نیتروژن دارند دارای عملکردی به مراتب بهتر نسبت به سایر کودهای گوگردی می باشد. گوگرد ضمن افزایش کارایی نیتروژن نقش مهمی در سنتز پروتئین ایفا می کند و نقش ضد عفونی کنندگی نیز دارد.

گاهی نیز مقداری از این کود به علف کش ها اضافه می شود تا اثر بخشی آنها را افزایش و رشد علف های هرز را محدود کند. این کار به خصوص زمانی که آب مورد استفاده حاوی ترکیبات کلسیم، منیزیم و سدیم باشد بسیار موثر است. می توان کود تیوسولفات آمونیوم را به صورت جداگانه و یا مخلوط با سایر کود ها مورد استفاده قرار داد. انحلال پذیری بالای آن در آب موجب گردیده تا از آن به صورت آبکود نیز استفاده شود.

نکته: توجه داشته باشید که قبل از استفاده از این کود، آنالیز خاک را انجام دهید؛ چرا که استفاده از آن در مقادیر زیاد ممکن است باعث سوختن ریشه گیاه شود.

ما شرکت خدمات کشاورزی و باغبانی آرکاکاران  برای بهبود باغبات و کشاورزی شما عزیزان به معرفی انواع کودهای شیمیایی و ارگانیک کشاورزی و همچنین دوره های آموزش کشاورزی و باغبانی فراهم نموده ایم. امید است که با انجام مشاوره های باغبانی مجموعه آرکاکاران بیشترین ثمره را از اراضی خود بدست آورید.

آدرس سایت: arkakaran.com

نویسنده: مهندس احمدوند

لینک توضیحات و خرید محصول