کود چیست؟

کود چیست؟  هر نوع ماده معدنی ، آلی یا بیولوژیک که دارای عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان باشد را کود می گویند. مصرف کود باعث افزایش حاصلخیزی خاک ، افزایش میزان محصول و افزایش کیفیت محصول می شود.

چرا گیاهان به کود نیاز دارند ؟

یک گیاه برای رشد، به تعدادی از عناصر شیمیایی مختلف نیاز دارد.، عناصر ضروری گیاهان از دو منبع تامین می شوند:

1-از طریق آب و هوا

سه مورد از عناصر ضروری گیاهان از طریق آب و هوا تامین می شود :

1. کربن از هوا
2. هیدروژن از آب
3. اکسیژن از آب و هوا

2-ازطریق خاک و کود

عناصر دیگر مورد نیاز گیاه که از طریق خاک و کود تامین می شوند:

الف) عناصر غذایی اولیه گیاه

نیتروژن : برای اینکه گیاه بتواند پروتئین برای تولید بافت را بسازد.

فسفر: برای تحریک ریشه و نشاط گیاه و افزایش تولید دانه.

پتاسیم: بهبود قدرت و افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری.

سولفات گوگرد: برای تحریک شکوفایی و رشد بذر و لازم برای فتوسنتز گیاهان است.

ب) عناصر غذایی ثانویه گیاه

کلسیم: بخش مهمی از دیواره سلولی است که برای تشکیلی سلول جدید نیاز است.

منیزیم: ضروری برای فتوسنتز و لازم برای رشد گیاه .

گوگرد: برای تشکیل پروتئین ضروری است.

گوگرد عنصری: برای باز یابی خاک های قلیایی می باشد.

ج) ریز مغذی ها

روی: برای تنظیم رشد گیاه می باشد.

منگنز: فعال کننده آنزیم است و برای جذب آهن و سرسبز شدن گیاه ضروری است.

آهن: برای سبز ماندن گیاه ضروری است.

گیاهان برای رشد و شکوفایی به تمام این موارد احتیاج دارند.

مهمترین عناصر برای گیاه 

مهمترین آنها (آنهایی هستند که بیشترین مقدار را توسط یک گیاه مورد نیاز) عبارتند از نیتروژن، فسفر و پتاسیم. این مواد مهم هستند، زیرا برای اسید آمینه ها و غشاهای سلولی گیاهی  و ATP (منابع انرژی تمام  سلول ها) ضروری هستند. مثلا :

• هر اسید آمینه حاوی نیتروژن است.
• هر مولکول که غشاء سلولی را تشکیل می دهد و همچنین هر مولکول ATP ، حاوی فسفر است.
• پتاسیم 1 تا 2 درصد وزن هر گیاه را تشکیل می دهد و به عنوان یون در سلول ها برای متابولیسم ضروری است.

بدون نیتروژن، فسفر و پتاسیم، گیاه نمی تواند به سادگی رشد کند، زیرا نمی تواند قسمت هایی از گیاه را که نیاز دارد، تولید کند.

اگر مواد مغذی که از خاک بدست می آیند در خاک موجود نیست  و خاک نمی تواند آن ماده را تامین کند،  باعث می شود میزان سرعت رشد گیاه را محدود شود در طبیعت، نیتروژن، فسفر و پتاسیم اغلب از پوسیدگی گیاهانی که از بین می روندرا بدست می آورند. در مورد نیتروژن، بازیافت نیتروژن از گیاهان مرده به گیاهان زنده اغلب تنها منبع تامین نیتروژن در خاک است.

برای اینکه گیاهان سریعتر رشد کنند، باید عناصری را که گیاهان نیاز دارند به شکل های راحتی در دسترس آنها قرار داد. برای این منظور کود استفاده می کنند. اکثر کودها فقط نیتروژن، فسفر و پتاسیم را تامین می کنند، زیرا سایر مواد شیمیایی در مقادیر بسیار کم مورد نیاز بوده و به طور عمد در اکثر خاک ها با همان مقادیر کم در دسترس هستند. اما در دسترس بودن نیتروژن، فسفر و پتاسیم محدودیت بزرگی برای رشد است که با کودها این محدودیت بر طرف می شود.

یک مزایایی که این کودها دارند مشخص بودن مقدار مواد آن است مثلاً کود ۲۰_۲۰_۲۰ که این اعداد نشان دهنده‌ی مقدار مقادیر مواد آن است که برای هر گیاه متفاوت است.

معرفی کامل انواع کود کشاورزی

کود های آلی و معدنی :

کود ها را می توان به دو دسته کلی کود های آلی و کودهای معدنی تقسیم کرد. البته کودهای حاوی نیتروژن (ازت)، پتاسیم و فسفر کودهای معدنی هستند و در کودهای آلی پیدا نمی شوند.

کودهای آلی :

این کودها از مواد کاملا طبیعی و آلی (ارگانیک) مانند کود های کشاورزی، مواد مقوی نباتات، محصولات حیوانی، یا محصولات گیاهی ساخته شده اند.شما ممکن است مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم را در کیسه های کود مشاهده کنید، اما گاهی اوقات این مقادیر تخمین هایی است که براساس آنچه که ما در مورد مواد معدنی خاص می دانیم، بر روی کیسه ها نوشته می شود.

کودهای آلی می تواند منبع خوبی از مواد مغذی برای زمین کشاورزی باشد و معمولا بیشتر از کود معدنی توصیه می شوند. آنها می توانند به راحتی پیدا شوند و گیاهان شما را نمی سوزانند.

با این حال، کودهای آلی آهسته تر عمل می کنند تمایل دارند مواد مغذی را در مدت زمان طولانی تری، و نه کوتاه مدت، آزاد کرده و خاک را حاصل خیز کنند. این ویژگی برای زمانی مناسب است که خاک در حال آماده­سازی باشد، اما نه زمانیکه نیاز به عملی که کود برای خاک و گیاه انجام می دهد، در زمان کوتاه تری دارید.

کود های معدنی :

کودهای معدنی جایی است که مقادیر نیتروژن ، فسفر و پتاسیم واقعا مهم است. این نوع کود را می توان از انواع مختلفی از اجزای شیمیایی تشکیل داد که حاوی مواد مغذی ضروری برای گیاهان هستند.

اینکه چه مواد مغذی برای خاک و گیاه مورد نیاز است، مدت زمانی که آن کودها اثر می کنند و چگونه آنها در محیط شما تأثیر می گذارند را اگر می دانید با کود معدنی کار کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

از کودهای معدنی برای حل نیازهای تغذیه ای استفاده می کنند که به مدت زمان کوتاه تری برای حاصل خیزی خاک نیاز است. هنگامی که گیاهان کمبود مواد مغذی دارند، می توان سریع با کودهای معدنی مناسب این کمبود مواد مغذی را جبران کرد.

اگر از قبل می دانید که خاک برای کاشت به مواد مغذی خاصی نیاز دارد ، قبل از اینکه بذر یا نهال کاشته شود، می توانید کود را به خاک خود اضافه کنید.

انواع کود ها :

1. کودهای نیتروژندار( ازت دار)

نیتروژن، به عنوان یک ماده غذایی گیاهی، مسئول رشد گیاه و برگ است. آن را به وسیله آب به خاک تزریق  می کنند و جاییکه در آن به آمونیاک تبدیل می شود این آمونیاک به ریشه های گیاهی جذب شده و برای رشد شاخ و برگ گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.

این عنصر در مراحل میانی طول عمر گیاه بسیار مفید است، زیرا گیاه را به رشد بیشتر و قرار دادن بیشتر برگ و ساقه کمک می کند.

بعضی از گیاهان نیاز به نیتروژن ندارند. گیاهانی مانند حبوبات (نخود فرنگی، لوبیا، و غیره) عملا نیتروژن را به خاک می فرستند، بنابراین هرگز نیاز به کود نیتروژن ندارند.
می توان منابع عالی از نیتروژن را در کودهای معدنی و آلی  پیدا کرد.

شایع ترین کود های معدنی

شایع ترین کود های معدنی شامل اوره ، تیوسولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم، آمونیاک بی آب(خشک)، محلول های UAN (محلول اوره و نیترات آمونیوم با آب)، نیترات کلسیم، پتاسیم نیترات، نیترات سدیم و دی آمونیوم فسفات هستند.

1. کودهای فسفر دار

•  یک ماده مغذی است که گیاهان در طول کل چرخه حیات خود، از نهال تا بلوغ، نیاز دارند.
• برای ساخت هر گیاه ضروری است.
• به طور عمده به سیستم ریشه و ساقه یک گیاه کمک می کند.
•  باعث رشد گیاه، کاشتن و میوه دادن برای بسیاری از انواع گیاهان و درختان است. این ماده مغذی باعث بهبود کیفیت خاک و کمک به گیاهان برای جذب نیتروژن نیز می شود.

تشخیص اکثر علائم کمبود فسفر دشوار است، بسیاری از گیاهان به خصوص در مراحل اولیه رشد متوقف می شوند، اما ممکن است آن را دیر شناسایی شود. به همین دلیل همیشه می توانید کودهای فسفری را قبل از اینکه بذر یا نهال خود را بکارید، به خاک بدهید.

بیشتر منابع فسفری ماندگاری بالایی دارند و به آرامی عمل می شوند، بنابراین می توان کودهای فسفری را در ماه های قبل از کاشت استفاده کرد. از سوی دیگر برای رسیدن به بهترین نتیجه از استفاده از کود، خاک را حفاری و کود را در عمق ریشه قرار داد.

زمین هایی با خاک های شنی بیشتر از زمین های خاک رس و خاک های لومیا ، به فسفر نیازمندند. زیرا در این گونه زمین ها گیاهان نمی توانند تمام فسفر هایی که در زمین قرار می گیرند را جذب کنند.

کودهای معمولی

کودهای معمولی که غلظت بالایی از فسفر را دارند عبارتند از : دی آمونیوم فسفات،مونو آمونیوم فسفات،مونو پتاسیم فسفات ، مونو کلسیم فسفات وکوپر فسفیت

1. کودهای پتاسیم دار

این ماده مغذی اغلب در مراحل رشد یک گیاه استفاده می شود. این ماده برای فتوسنتز حیاتی است. از سوی دیگر برای تبدیل مواد مغذی دیگر به درون غذاهایی که می تواند از گیاه استفاده شود، وجود پتاسیم ضروری است. سطح مناسبی از پتاسیم در یک گیاه به رشد آن کمک کرده تا ریشه های عمیق تر و قوی تر را از خشکی و یا کمبود مواد مغذی دیگر محافظت کند.

زمانی  باید از کودهای پتاسیم  استفاده کرد که استاندارد طلایی وجود نداشته باشد زیرا بسته به آنچه که رشد می کند به شدت متفاوت است.

نشانه های کمبود کلسیم 

نشانه هایی وجود دارد که کمبود این ماده مغذی را نشان می دهد، و اگر این نشانه ها دیده شد، همیشه باید یک کود برای معکوس کردن شرایط آسیب به کار برد. آسیب ها اغلب گیاهان با نشان دادن زرد شدن یا قهوه ای شدن در اطراف لبه برگ ها، در انتهای گیاهان شروع می شوند. اگر کمبود حتی بدتر شود، برگ ها در نهایت شروع به مردن و سقوط خواهند کرد.

کودهای پتاسیم را تا آنجا که ممکن است باید نزدیک به ریشه قرار داد، زیرا این ماده مغذی تمایل دارد که آهسته عمل کند و در نزدیکی ریشه که باشد دیرتر این ماده از بین می رود.

شایع ترین کود های موجود برای افزودن پتاسیم شامل:سولفات پتاسیم،پتاسیم ونیترات پتاسیم است.

فرم های مختلف کود :

مایع :

کودهای مایع غلیظ معمولا باآب رقیق می شوند و با آب به گیاه اسپری می شوند. به این ترتیب به راحتی می توانید آنها را در یک منطقه بزرگ پخش کنید.

پودری :

کودهای پودری معمولا با آب مخلوط  و از طریق آبیاری کود به زمین تزریق شده اما به طور خودكار یک پودر به وسیله گیاه به خوبی جذب نمی شود. برای اولین بار آن را با مقدار کمی آب مخلوط کرده و آن را به شکل مناسبی به گیاه دهید.

گرانولی :

بسیاری از کودها، به ویژه کودهای ازت (نیتروژن دار)، در شکل گرانولی، برای استفاده مناسب بوده و آسان کار کردن با آنها است. تا به راحتی روی خاک باغ پخش و بوسیله آب مواد مغذی را به خاک تزریق کند.

ما شرکت خدمات کشاورزی و باغبانی آرکاکاران  برای بهبود باغبات و کشاورزی شما عزیزان به معرفی انواع کودهای شیمیایی و ارگانیک کشاورزی و همچنین دوره های آموزش کشاورزی و باغبانی فراهم نموده ایم. امید است که با انجام مشاوره های باغبانی مجموعه آرکاکاران بیشترین ثمره را از اراضی خود بدست آورید.

آدرس سایت: arkakaran.com

نویسنده: مهندس احمدوند